هدف: بررسی ابعاد مختلف مدیریت زمان در افراد
تعداد سوال: 14
تعداد بعد: 3
شیوه نمره گذاری و تفسیر: دارد
روایی و پایایی: دارد
منبع: دارد
همین الان دانلود کنید
قیمت: فقط 2300 تومان
پرسشنامه ابعاد مدیریت زمان
تعریف مدیریت زمان
مديريت زمان مجموعهاي از مهارتهاست كه شما را در استفاده مؤثر از زمان كمك ميكنند. رهنمودهاي عمومي وجود دارند كه ميتوانند براي مديريت زمان در حوزههاي متفاوت مانند خانه، مدرسه و كار استفاده شوند. در اين بخش، برخي از اين رهنمودها را شرح ميدهيم. ابتدا دلايل استفاده نكردن مردم از مديريت زمان و مزاياي حاصل از مديريت زمان را مورد بررسي قرار ميدهيم.
احتمالاً روشنترين دليل عدم استفاده از مديريت زمان اين است كه مردم نميدانند مديريت زمان چيست. دليل دوم سستي و تنبلي است؛ بعضي از مردم فاقد هدف و انگيزش لازم براي برنامهريزي مؤثر هستند. گروه سومي كه از مديريت زمان استفاده نميكنند آنهايي هستند كه دوست دارند تحت فشار و تنگي وقت (دقيقه نود) و شرايط بحران كار كنند.
ممكن است در شرايطي استفاده نكردن از مديريت زمان توجيهپذير باشد اما مزاياي استفاده موفق از مديريت زمان هر گونه دليل يا توجيه را رد مي كند. مديريت زمان كمك ميكند كه تعيين كنيد كدام يك از كارهايي كه انجام ميدهيد مهمترين هستند. اين عمل به شما اين امكان را ميدهد به برخي فعاليتها اولويت زيادي دهيد و برخي از فعاليتها را حذف كنيد. همچنين مديريت زمان به شما كمك ميكند كه از طريق حذف مزاحمتها و فعاليتهاي غيرضروري، مدت زماني كه واقعاً كار ميكنيد را افزايش دهيد. يكي از وجوه رضايت بخش مديريت زمان كاهش استرس در زندگي است. كاهش سطح استرس موجب بهبود سلامت روحي و جسمي ميشود.
برنامه ريزي و مديريت زمان
برنامه ريزي و مديريت زمانوقت آن قدر ارزشمند است که خداوند به آن سوگند ياد کرده است. به قول برايان تريسي: «کيفيت زندگي شما به ميزان بهرهوري شما از زمان بستگي دارد و اين که کيفيت مديريت زمان شما در استفاده بهتر از وقت چگونه است.» بيشتر مردم از کمبود وقت و زمان شکايت دارند. گويا زمان، مسئول تمام گرفتاري هاست ولي آيا به راستي اين گونه است؟ اين که گفته اند فرصت به دست آمدني نيست بلکه به دست آوردني است، کلامي درست است و کساني که خلاقيتشان در مديريت زمان و استفاده از فرصتهاي موجود سبب مي شود که زمان گسترش يابد و از هيچ، خيلي چيزها پديد آيد،افرادي هستند که گوهر وقت را به دست آورده اند. و در عوض تنبلي و بينظمي و آشفتگي دزد آرزوها و موفقيتها شمرده ميشود.ولي چگونه مي توان از فرصتهاي مختلف نهايت بهره وري را داشت؟ در حقيت بايد توجه کنيم که زمان در حال گذر و از ميان رفتني است و نميتوان آن را پس انداز کرد. تنها ميتوان آن را به روشهاي مختلف به بهرهوري رساند. و با داشتن هدف و برنامه ي منظم مي توان با زمان داد و ستدي عادلانه داشته باشيم و زمان را با حفظ کيفيت و کميت يا بهبود آنها به زنجير کشيد؛ و گرنه رقابتهاي هولناک در آينده طومار حيات هر غافلي را در هم خواهد پيچيد .
زمان از ما، عمر و فرصتها را مي گيرد و ما در ظرف زمان به تلاش، تحصيل، مطالعه، تجربه اندوزي و خودسازي مي پردازيم. همانطور که مي دانيم يکي از تفاوتهاي اساسي ميان انسان و حيوان اين است که حيوان فقط در زمان حال زندگي ميکند و انسان در سه زمان: گذشته، حال و آينده. گذشته محمل تجارب است، حال منزلگاه تصميمگيري است، و آينده سکوي رشد و ارتقاي. انسان با تجزيه و تحليل رويدادهاي گذشته، به برنامه ريزي زمان پرداخته و آينده را رقم مي زند و اين مهم ميسر نمي شود مگر آنکه با داشتن برنامه ريزي صحيح و اصولي و دا نستن اصول مديرت زمان ، البته بايد به اين نکته هم توجه داشت که داشتن هدف و برنامه در زندگي باعث معنادار شدن زمان، روز و زندگي خواهد شد. بنابراين بايد تلاش نما ييم که لحظات عمر خود را بدون داشتن هدف نگذرانيم. حتي هنگامي که از همه چيز خسته شده ايم، برنامه اي براي خود مهيا کنيم که از حالت خستگي بيرون آمده و اهداف خود را دنبال بکنيم حال اين سؤالات در ذهن ما پيش مي آيد که . برنامه ريزي چيست؟ چرا اهميت دارد؟ اصول آن کدامند؟ و اهميت مديريت زمان در تحصيل چيست ؟متخصصان برنامه ريزي ميگويند: نگرش انسان نسبت به آينده بايد از زاويه سه افق صورت گيرد:
۱) افق باز:
افق باز ضامن مانورِ فکري آدمي نسبت به مصالح و مسائل پيراموني و يکي از عوامل دوري آدمي از انديشههاي محدود و برنامههاي جزئي نگري است.
۲) افق دور:
يکي از خصلتهاي ممتاز انسان، خصلت دور انديشي (Proridence) است. افق دور در نگاه و نگرش آدمي، ضامن شفاف شدن ابهامات آينده است و تصميمات آتي را رقم ميزند. افراد دور انديش در مقايسه با ديگران، تصويري شفافتر در مسائل، رفتارها، عکس العمل، رويدادها و اتّفاقات دارند.
۳) افق روشن:
بهره مندي انسان از زاويه روشن و کم ابهام، که با استفاده از دو افق قبلي ميسّر است. افق روشن محصول دو افق دور و باز است. افقِ روشن،ثمره انسان در اصل برنامه ريزي بهينه و کارآمد براي آينده ي در حال اتّفاق است.
محصول اين سه افق، بحث شناخت (Recognition) است.( تا شناخت موجود نباشد، ضمانتي براي آينده وجود ندارد. )بنابراين سه افق، اساس برنامه ريزي و تنظيم وقت عبارت است از:
۱) خودشناسي
۲) جهت بخشي به فعاليت ها
۳) بهبود کيفيت زندگي در ظرف زمان
۴) شناخت خود ، عادت ها ي خود ، هدفها و اوقاتي از روز که هوشيار هستيد
۵) اداره کردن خويشتن و راهي براي موفقيت
۶) بدست آوردن موفقيت هاي بيشتر
۷) استفاده بهينه از فرصت ها
۸) موفقيت در تحصيل
۹) داشتن زندگي متعادل (مي توانيد از زندگي ، کار ، تحصيل و تفريح ) لذت بيشتر ببريذ .
۱۰) جلو گيري از هدر دادن زمان
۱۱) استفاده بهينه از زمان هاي مرده
۱۲) تعهد و مسؤوليت (تعهد و مسؤوليت يک انسان مؤمن و خواهان رشد و پيشرفت، بايد در طول زمان امتداد داشته باشد)
۱۳) نظم و انضباط(Desepline): حس اطاعت و تعهد در برابر زمان، فرصت، قو انين و مقررات و برنامهها از شاخصهاي مهم بهرهوري است
۱۴) اما مديريت زمان چيست ؟
مديريت زمان که در واقع، همان برنامه ريزي است، به معناي تسلط و کنترل بر فرصتها و جهت دادن به فعاليتهاست.
يکي از اصول مهم مديريت زمان اصل ۲۰ – ۸۰ است، يعني از %۲۰ زمان براي انجام %۸۰ کارهايت استفاده کن. موفقيت در مديريت صحيح زمان وابسته به تشخيص کارهاي مهم است .
۱۵) از نظر مديريت زمان کارها به چند دسته تقسيم مي شوند:
۱۶) کارهاي مهم و فوري
۱۷) کارهاي فوري و غير مهم
۱۸) کارهاي کم اهميت و غير ضروري
۱۹) کارهاي مهم و غير فوري
▪ کارهاي مهم و فوري :
اين کارها خود به خود انجام مي گيرد.
▪ کارهاي فوري و غير مهم :
اين کارها در جهت اهداف انسان نيستند اما انجام مي شود.
کارهاي کم اهميت و غير ضروري: بعضي افراد به خاطر ناتواني در انجام کارهاي مهم و فوري ( گاهي براي تفنن و گاهي براي فرار از تمرکز حواس ) خود را به اين کارها سرگرم مي کنند.
▪ کارهاي مهم و غير فوري:
کارهايي هستند که افراد موفق و ناموفق را از هم جدا مي کنند و معمولا افراد ناموفق آن را به تعويق مي اندازند.
براي اينکه از فرصتها به نحو احسن بهره ببريم بايد اولويتها را در زندگي خود بشناسيم و به تناسب آن فرصتهاي خود را مورد استفاده قرار دهيم. کساني که در زندگي و مصرف سرمايه زمان، به اصلي و فرعي کردن مسايل نمي انديشند و موضوعات را پيش خود به مهم و مهم تر و لازم و لازم تر تقسيم نمي کنند کم ترين ضايعه برايشان اين است که اصل را فداي فرع مي کنند.با اين حساب موفقيت درمديريت صحيح زمان ،وابسته به انتخاب بين کارهاي مهم و غير مهم است، پس براي موفقيت تحصيلي وبراي پيشگيري از احساس شکست و پشيماني بايد اول اولويت ها را مشخص کنيم و سپس آنها را بر اساس درجه تقسيم بندي کنيم .اما بايد در نظر داشت که تنها تهيه ي فهرست و اولويت بندي کارها کافي نيست بلکه بايد همت کنيم تا آنها را بر اساس برنامه ريزي صحيح و اصولي به مرحله اجرا و کاربرد در آوريم .
۱) اولويت هاي درجه ي يک
۲) اولويت هاي درجه ي دو
۳) اولويت هاي درجه ي سه
▪ او لويت هاي درجه يک :
تکاليف و وظايفي که در حال حاضر مي بايست مشغول انجام آن شويم (براي انجام اين اولويت ها بايد وقت کافي را در نظربگيريم و بهترين زمان براي انجام اين اولويت ها زماني است که حداکثر کارآيي و نشاط را داريم)
▪ اولويت هاي درجه ي دو:
تکاليف و وظايفي که مي توان آنها را به تأ خير انداخت تا اولويت هاي درجه يک انجام شوند.
▪ اولويت هاي درجه ي سه :
تکاليف و وظايفي که خيلي مهم نيستندو مي توان آنها را دير تر انجام داد.( بهترين زمان براي انجام اين اولويت ها زماني است که انرژي و کا رآيي کمتري داريم )
ا ما براي موفقيت بيشتر در کار و تحصيل ، بايستي به موارد زير در برنامه ريزي و مديريت زمان توجه بيشتري بکنيد تا برنامه ، اين امکان را براي شما فراهم کند که بتوانيد هر طور که مي خواهيد ، از زندگي خود بهره بگيريد .
۱) استراتژيهاي استفاده از زمان
▪ راههاي ايجاد وقت را بشناسيم:
۱) زنده کردن وقت مرده ( مثل زمانهايي که در انتظار هستيم، زماني که در اتوبوس مي گذرد و … )
۲) انجام کارها به طور همزمان
۳) تنظيم کردن وقت خواب
۴) کنترل بيشتر روي وقت تفريح
۵) نه گفتن به درخواستهاي غير مهم
۶) عقب انداختن کارهاي غير مهم
▪ طول مدت مطالعه را تعيين کنيد
آيا ۶۰دقيقه براي شما مناسب است؟ معمولا” بعد از چه مدت مطالعه احساس خستگي مي کنيد؟
بعضي از افراد به وقفه هاي مکرر در حين مطالعه بنا به دلايل مختلف نياز دارند.
▪ دروس مشکل تر هم به وقفه هاي مکرر بيشتري احتياج دارند.
ببينيد بهترين طول مدت مطالعه براي شما چقدر است و در برنامهريزي به آن توجه کنيد.
▪به طور هفتگي برنامههاي بلندمدت خود را بازبيني کنيد.
▪ تکاليف خود را اولويت بندي کنيد.
موقع مطالعه، عادت کنيد تا هميشه از مشکل ترين درس يا تکليف شروع کنيد.
حتيالامکان مکان مطالعه را عاري از عوامل حواسپرتي براي خود انتخاب و يا ايجاد کنيد.(براي تمرکز بيشتر(
از “زمانهاي مرده” استفاده کنيد.
وقت مرده به زماني اطلاق مي شود که عملاً نمي توانيم برنامه خود را دنبال کنيم و به عبارتي موقعيت و وضعيت از اختيارمان خارج است. مانند لحظاتي که در اتوبوس و يا صف تاکسي هستيم و به سمت منزل و يا محل تحصيل خود در حرکتيم و يا اوقاتي که پياده به سمت مقصدي مي رويم و يا به نوعي نمي توانيم برنامه خود را دنبال کنيم اين زمانها جزو اوقات مرده محسوب مي شوند. هر فردي براي مديريت زمان مي تواند از خود بپرسد که چه کارهايي را مي تواند در وقت مرده انجام دهد؟ يک فرد موفق هميشه براي وقت مرده خود، برنامه دارد و سعي مي کند برخي از برنامه هاي خود را که مي تواند در اين زمان انجام دهد ، موکول به آن کند تا نهايت استفاده را از زمان ببرد. حفظ لغات سخت زبان، عربي ، فرمول هاي رياضي ، شيمي ،فيزيک و حفظ شعر يا آيه اي از قرآن يا مرور مطالب خوانده شده نمونه هايي هستند که مي توان آن را در وقت مرده انجام داد.
۲) راهزنان (هدر دهنده هاي) وقت را بشناسيد و بر آنها نظارت و تسلط کافي داشته باشيد. (راهزنان وقت مي توانند وقت زيادي از شما را هدر بدهند )
رايج ترين راهزنان وقت عبارتند از:
▪ سر و صدا
▪ تلفن و زنگ درب
▪ مهمان هاي ناخوانده
▪ تلويزيون و ضبط صوت خارج از زمان در نظر گرفته شده ( در کل بايد تفريحات سالم را تحت کنترل در آوريد)
▪ صحبتهاي کم اهميت
▪ مطالعه مطالب کم اهميت و غيرضروري
▪ روشهاي غير صحيح و عادات نادرست مطالعه
▪ نداشتن انضباط کاري
▪ سستي و بي ارادگي در تصميم گيري
▪ دوباره کاري
▪ ناتواني ” نه ” گفتن به خواستههاي نابجا
▪ نداشتن تمرکز حواس
▪ عادت امروز و فردا کردن
▪ ترس از شکست
۳)گزارش کار داشته باشيد و در پايان هر روز برنامه ريزي خود را مرور کنيد و با توجه به سؤالات زير نتايج را ارزيابي کنيد .
▪ آيا تمام کارها را طبق برنامه انجام دادم ؟
▪ چه عواملي باعث شد که بخشي از برنامه را انجام ندهم ؟
▪ در چه ساعتي از روز انرژي کافي براي انجام کار ها را داشتم ؟
▪ آيا همه ي کارها را در زمان مقرر انجام دادم ؟
▪ آيا برنامه ريزي من مناسب بود يا در طراحي آن بايد تجديد نظر کنم؟
▪ آيا تمام کار هاي خود را ( چه از نظر کارهاي ثابت از قبيل خواب ، وعده هاي غذايي و … و چه از نظر کارهاي متغير مانند امور اجتماعي ، تکاليف و … ) براي رسيدن به اهداف مورد نظر در قالب برنامه گنجانده بودم ؟
۴) ضوابط و معيارهايي براي برنامهريزي خود در نظر بگيريد که نيازهاي درسي و غيردرسي شما را پوشش دهد.
▪ اصول کمکي مؤثر در برنامهريزي:
– برنامه ريزي :
يکي از عوامل اصلي موفقيت داشتن برنامه منظم است»
برنامه ريزي صحيح اين است که چگونه از وقت و امکانات موجود حداکثر استفاده را ببريد . عدم برنامه ريزي صحيح باعث اتلاف وقت شده و بازده مطالعه بسيار کاهش مي يابد .
نکته اي که در اين جا قابل ذکر مي باشد اينست که ، داشتن برنامه مهم است ولي مهم تر از آن اجراي برنامه است .
الف )برنامه ريزي درسي :
بهترين برنامه ريزهر درسي، خود فرد است . يعني هر شخص بايد با توجه به شرايط روحي ، جسمي ، محيطي ، زماني ،علاقه ، هدف ، نقاط ضعف و قوت خويش براي خودش برنامه ريزي کند .
ب) کوتاه ، ساده و قابل اجراي بودن برنامه ي صحيح.
يعني هر قدر برنامه ها حجيم و سخت باشند تاثير منفي بر روحيه ا فراد مي گذارند و به خاطر پيچيدگي شان ، غالباً با شکست مواجه مي شوند .هر قدر برنامه کوتاهتر و ساده تر باشد . شخص راحت تر آن را در زمان تعيين شده انجام مي دهد. و تجربه اي موفق در زمينه برنامه ريزي کسب مي کند . و اين تجربيات موفق در رسيدن به موفقيتهاي بعدي تاثير بسزايي خواهندداشت .
ج) اجراي برنامه در زمان مشخص :
وقتي برنامه اي را نوشتهايد . بايد آن را درزمان مشخص اجرا کنيد . اگر نظم خاصي در اجراي برنامه داشته باشيد ، به راحتي مي توانيد به اهداف خويش برسيد. کساني که نظم و ترتيب در اجراي برنامه را رعايت نمي کنند ، غالباً برنامههاي آنان با شکست مواجه مي شود .
▪ تهيه ليست کارهايي که ميخواهيد انجام دهيد
کارهايي را که مي خواهيد انجام دهيد را بنويسيد و بعد تصميم بگيريد که در آن لحظه چه کاري را مي خواهيد انجام دهيد و چه کارهايي را به تعويق بيندازيد.
▪ برنامهريزي روزانه/هفتگي
قرارهاي ملاقات، کلاسها و جلسات را به ترتيب زمان وقوع بنويسيد.
قبل از اينکه به خواب برويد مطمئن شويد که براي روز بعد آماده ايد و وقتي که بيدار مي شويد دقت کنيد چه کارهايي را مي خواهيد انجام بدهيد .
▪ برنامهريزي بلندمدت
از يک جدول ماهانه استفاده کنيد تا برنامهريزي روزانه براي شما آسان شود.
۵) خود را موظف کنيد که به درستي برنامه ي خود را اجرا کنيد .
۶) همانطور که مي دانيديکي از عوامل اصلي موفقيت در تحصيل و ساير امور زندگي داشتن برنامه منظم و صحيح است . امابرنامه ريزي صحيح اين است که چگونه از وقت و امکانات موجود حداکثر استفاده را ببريد . عدم برنامه ريزي صحيح باعث اتلاف وقت شده و بازده مطالعه بسيار کاهش مي يابد .
۷)نکته اي که در اين جا دوباره قابل ذکر مي باشد اينست که ، داشتن برنامه مهم است ولي مهم تر از آن اجراي برنامه است و رعايت موارد زير به ما کمک خواهند کرد که برنامه اي منظم ، قابل اجرا و اصولي داشته باشيم .
منابع
۱- محدثي، جواد، اوقات فراغت گنج نهان، حديث زندگي، شماره۴، فروردين و ارديبهشت۱۳۸۱
۲- . آمدي، ترجمه و تصنيف غررالحکم، ترجمه مصطفي درايتي، انتشارات ضريح آفتاب، چاپ اول، ۱۳۸۱
۳- حميد عزيزي و ديگران، اسرار موفقيت در درس و امتحانات زندگي، نشر شميم نرگس، چاپ پنجم، ۱۳۸۳ ۴- عربي زنجاني، بهنام، تکنيکهاي موفقيت، انتشارات نيکان کتاب، زنجان، بهار۱۳۸۳
۵- مديريت زمان، آقاي عبدالحميد سروش (ناشر مولف)
۶- مديريت برتر زمان، راجيو ستي، ترجمه نازلي سيد گرگاني.
۷- چگونه برنامه ريزي کنيم، کيت کنان، ترجمه قاسم کريمي.
۸- مديريت زمان، لوتارجي بسي ورت، ترجمه منصور توکلينيا.
۹- مهارتهاي تحصيلي و تنظيم وقت ترجمه و تاليف :ر . فيروزي چاپ اول زمستان ۷۲ انتشارات مدرسه
۱۰- مقاله اينترنتي اعظم رحمت آبادي
۱۱- مقاله مدرسه اينترنتي تبيان
۱۲- مقاله سايت مهارتهاي مطالعه و يادگيري