هدف: بررسی موضوعات مورد دعای بعد از نماز
تعداد سوال: 17
شیوه نمره گذاری و تفسیر نتایج: دارد
منبع: زارع، حسین، امین پور، حسن، آزمون های روان شناختی، انتشارات آییژ، 1390.
همین الان دانلود کنید
قیمت: فقط 1900 تومان
پرسشنامه دعاهای بعد از نماز
تعريف دعا
كلمه دعا و مشتقاتش كه حدوداً بيش از 200 بار در آيات قرآن كريم بكار رفته است.3 از ريشه «دَعَوَ» و به معني خواندن و حاجت خواستن و استمداد است و گاهي مطلق خواندن از آن منظور است.
دعا در لغت به معني صدا زدن و به ياري طلبيدن و در اصطلاح اهل شرع، گفتوگو كردن با حق تعالي، به نحو طلب حاجت و درخواست حل مشكلات از درگاه او و يا به نحو مناجات و ياد صفات جلال و جمال ذات اقدس اوست. 5
از عواملي كه سبب ارتقاي ارزش و شأن روزه ميشود، پرداختن به دعا و نيايش در ماه مبارك رمضان است. پيامبر(ص) در خطبه معروف خود كه در آستانه ماه مبارك رمضان ايراد كردند اين چنين فرمودند: «… و دعائكم فيه مستجاب».6
بدون ترديد جلوههاي ايمان به خدا در زندگي روزمره انسان به صور مختلف، نمود پيدا ميكند. دعا و نيايش، تسليم در برابر قضا و قدر الهي، ياد مرگ، زهدورزي، توكل، انتظار و … هركدام، گونهاي از تجلي ايمان به خدا در زندگي ما هستند.
گرچه ما ايمان به خدا را در كنار مواردي كه برشمرديم، قرار دادهايم، لكن توجه بدين نكته ضروري است كه ايمان به خدا «اصلي» است كه شاخههاي متعددي دارد و موارد فوق نيز از آن جملهاند.
ترديدي نيست كه دعا و نيايش، آدمي را از چنگال افسردگي و اضطراب روحي نجات ميبخشد، همچنانكه باعث پيشگيري و غلبه آن دو بر فضاي جان است.
مهاتماگاندي، رهبر فقيد هند ميگفت: «اگر دعا نميكردم [اهل دعا نبودم] مدتها پيش ديوانه ميشدم.»
ويليام جيمز نيز همين نظر را دارد. او ميگويد: ايمان، يكي از نيروهايي است كه به انسان امكان ادامه زندگي ميدهد و فقدان مطلق آن موجب فروپاشي آن است. او ادامه ميدهد: ما و خدا معامله با يكديگر داريم، ما اگر خود را تسليم قدرت او كنيم، سرنوشت واقعي ما رقم خواهد خورد.
الكسيس كارل، برنده جايزه نوبل، در كتاب نيايش مينويسد: همان طور كه آدمي به آب و غذا احتياج دارد، به دعا و نيايش نيز نيازمند است.
ديل كارنگي يادآور ميشود: «وقتي ايزنهاور، مردي قويپنجه، به سوي انگلستان حركت كرد تا نيروهاي مسلح انگليسي و آمريكايي را فرماندهي كند، فقط يك كتاب همراه خود داشت و آن عبارت بود از انجيل.» 7
پروردگار حكيم، انواع نعمتها را در اختيار انسان قرار داد تا از آنها استفاده كند، تواناييهاي مختلف و حواس ظاهري را به انسان عنايت كرد و در كنار عقل و خرد، انبيا را با دستورهاي آسماني فرستاد تا انسان را به سوي سعادت هدايت كند. حال اگر انسان به بيراهه ميرود و سرانجام بر اثر غفلتها، هواپرستيها با داشتن ابزار وچراغها به چاه ميافتد، كوتاهي و تقصير از خود اوست.
راه است و چاه و ديده بينا و آفتاب
چندين چراغ دارد و بيراهه ميرود
تا آدمي نگاه كند پيش پاي خويش
بگذار تا بيفتد و بيند سزاي خويش
يكي از دستاويزهايي كه انسان به آن دسترسي دارد و به كمك آن ميتواند به سعادت دنيوي و اخروي نايل شود و از «امدادهاي غيبي» برخوردار گردد، «دعا» و «نيايش» است. براساس مصالح و الطاف الهي چنين مقرر شده كه در مواردي بشر، از امدادهاي غيبي برخوردار شود و يكي از طرق تجلي امدادهاي غيبي دعا است. دعا، كليد است؛ كليد استفاده از امدادهاي غيبي، اما براي اينكه انسان در اين زمينه به افراط و تفريط نگرايد و راههاي فوق (توانمنديهاي جسمي، فكري و معنوي، حواس ظاهري، حس و تجربه، عقل و حكمت، دين و مكتب انبيا) را ناديده نگيرد، امدادهاي غيبي و دعا به گونهاي مشروط در اختيار وي قرار داده شده تا گمان نكند كه اگر تنها در گوشهاي دست به دعا بردارد، كار تمام است. خير، استجابت دعا، شروطي دارد كه بدون آنها، حاصل نميشود.
اينك به شرح جايگاه دعا در شريعت اسلام و اهميت آن در زندگي بشر ميپردازيم. دعا در شرع مقدس اسلام، يك عمل استحبابي به شمار ميرود، آن هم يك عمل مستحب مؤكد كه تمام مسلمانان بر استحباب آن اجماع داشته و دارند.
قرآن كريم و احاديث متواتره، مسلمين را به دعا امر نموده و نيكو بودن اين عمل و اجابت دعا از سوي خداي مهربان در بين مسلمين امري ضروري تلقي ميشود.
خداي بزرگ در قرآن كريم نتيجه رويگرداني از دعا را دخول در آتش دانسته و از انسانها خواسته است كه به درگاهش پناه برند و از او درخواست و مسئلت داشته باشند تا بدين طريق به آرزوها و اهداف خود برسند.
«و قال رَبُّكُمُ ادْعُوني اَسْتَجِبْ لَكُمْ اِنَّ الذينَ يَسْتَكْبِرونَ عَنْ عبادي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّم و آخرين.» (مؤمن/60).
«پروردگار شما فرموده است بخوانيد مرا تا شما را اجابت كنم. همانا كساني كه از عبادت من سركشي ميكنند، زود باشد كه به حالت ذلت و خواري به دوزخ داخل شوند.»
مولاي متقيان علي(ع) كه فردي بسيار دعاكننده بود و به ايشان «دعّا» ميگفتند (وَ كانَ اميرالمؤمنينَ رَجُلاً دَعّاءً) ميفرمايد:«محبوبترين كارها نزد خدا در روي زمين دعاست.»
بنابراين دعا از بهترين عبادتها و داراي دو جنبه اصالت و مقدميت است. بدين معني كه ذاتاً مانند نماز و روزه داراي اجر و پاداش نيك و سبب وسيله گشايش گرههاي بسته زندگي و حل مشكلات امور به الهام خداوند و ياري او و سبب برآمدن حاجات دنيا و آخرت است. پس شايسته است هر مسلمان و بلكه هر انساني دايماً رو به سوي خدا داشته باشد و دل به اجابت دعا بندد و از رحمت اهلي مأيوس نگردد: «و از رحمت الهي مأيوس نشويد، همانا كسي جز اهل كفر از رحمت الهي مأيوس نگردد.» (يوسف/78)
امام هشتم(ع) فرمود: «خود را به اسلحه پيامبران مجهز كنيد.» پرسيدند كه اسلحه پيامبران كدام است؟ پاسخ داد: «دعا و درخواست از خدا»8
در حديث آمده است: «دعا مغز عبادت است.9[هشدار خدا] خداوند در قرآن به انسان دستورهاي زيادي داده است و از جمله وي را به دعا و درخواست كردن از خدا امر نموده است،اين تنها دستوري است كه هشدار به همراه دارد: «انَّ الذين يستكبرون عن عبادتي سيدخلون جهنّم و آخرين» آنان كه از دعا و عبادت من، اعراض و سركشي كنند، با ذلت و خواري داخل دوزخ شوند.